Hakediş Nasıl Yapılır? İnşaat Sektöründe Hakediş Süreçleri

İnşaat sektörü, birçok farklı disiplini bir araya getiren ve karmaşık süreçlerle ilerleyen bir alandır. Bu süreçlerin en önemli aşamalarından biri de hakediş hazırlama ve hesaplama işlemleridir.

Bu yazıda, hakediş nasıl yapılır, hakediş hazırlama süreçleri ve hakediş hesaplama yöntemleri hakkında detaylı bilgiler paylaşacağız.

Hakediş, inşaat projelerinde yapılan işlerin karşılığının ödenmesi için hazırlanan ve taraflar arasında mutabakat sağlanan bir belgedir.

Özellikle taşeron hakediş süreçleri, ana yüklenici ile taşeron firmalar arasındaki iş birliğini düzenleyen kritik bir unsurdur.

Bu yazıda, hakediş nasıl yapılır, hakediş hazırlama süreçleri ve hakediş hesaplama yöntemleri hakkında detaylı bilgiler paylaşacağım. 30 yılı aşkın şantiye deneyimimle, bu süreçlerin sahada nasıl işlediğini ve neden bu kadar kritik olduğunu anlatacağım.

1. Hakediş Nedir?

Hakediş, inşaat projelerinde belirli bir dönemde (genellikle aylık) yapılan işlerin miktarını, niteliğini ve bedelini gösteren bir belgedir. Bu belge, yüklenici firma ile işveren (müteahhit veya devlet) arasında yapılan anlaşmanın bir parçasıdır.

Hakedişler, projenin finansal akışını düzenler ve yapılan işlerin ödemesinin zamanında yapılmasını sağlar. Özellikle metraj hakedişi, yapılan işlerin miktarının doğru bir şekilde hesaplanmasına dayanır. Bu hesaplamalar, projenin maliyet kontrolü açısından büyük önem taşır.

Hakedişler, sadece ödeme için değil, aynı zamanda projenin ilerleyişini takip etmek ve kontrol etmek için de kullanılır. Bu nedenle, doğru ve eksiksiz hazırlanması büyük önem taşır. Yapı denetim hakediş süreçleri de bu kapsamda, projenin standartlara uygunluğunu denetleyen bir unsur olarak karşımıza çıkar.

2. Hakediş Nasıl Yapılır? Adım Adım Süreç

Hakediş hazırlama süreci, projenin başlangıcından itibaren dikkatle planlanması gereken bir süreçtir. İşte adım adım hakediş nasıl yapılır:

2.1. Sözleşme ve Şartnamelerin İncelenmesi

Hakediş hazırlama süreci, proje sözleşmesinin ve şartnamelerin detaylı bir şekilde incelenmesiyle başlar. Sözleşmede belirtilen birim fiyatlar , ölçüm yöntemleri ve ödeme koşulları, hakediş hesaplama sürecinin temelini oluşturur. Sözleşme bedelinin doğru bir şekilde anlaşılması, hakediş sürecinin sağlıklı ilerlemesi için kritiktir.

2.2. Yapılan İşlerin Ölçümü

Hakediş hazırlama sürecinin en kritik aşamalarından biri, yapılan işlerin doğru bir şekilde ölçülmesidir. Bu aşamada, şantiyede yapılan işler (beton dökümü, demir montajı, kalıp işleri vb.) teknik ekipler tarafından ölçülür. Kayıt altına alınır.

Ölçümler, proje mühendisleri ve kontrolörler tarafından da onaylanmalıdır. Metraj hakedişi için yapılan bu ölçümler, projenin maliyet hesaplamalarının temelini oluşturur.

2.3. Birim Fiyatların Uygulanması

Ölçülen iş miktarları, sözleşmede belirtilen birim fiyatlarla çarpılarak hakediş tutarı hesaplanır. Bu aşamada, birim fiyatların güncel olması ve sözleşmeye uygun şekilde uygulanması büyük önem taşır. Sözleşmelere göre belirlenen birim fiyatlar, hakediş hesaplama sürecinin temelini oluşturur.

2.4. Hakediş Formunun Hazırlanması

Hakediş formu, yapılan işlerin detaylı bir dökümünü içerir. Bu formda, iş kalemleri, ölçü birimleri, birim fiyatlar ve toplam tutarlar açık bir şekilde belirtilir. Yapılan işler listesinde her bir iş kalemi ayrı ayrı yer alır. Bu liste, hakedişin detaylı bir şekilde sunulmasını sağlar.

Hakediş formları genellikle hakediş Excel tabloları veya özel yazılımlar kullanılarak hazırlanır. Hakediş örnekleri incelenerek, bu süreçte nasıl bir yol izlenmesi gerektiği daha net anlaşılabilir.

2.5. Hakedişin Onaylanması

Hakediş formu hazırlandıktan sonra, yüklenici firma tarafından işverene sunulur. İşveren veya temsilcisi, hakedişi inceleyerek onaylar. Bu aşamada, taraflar arasında mutabakat sağlanması ve herhangi bir anlaşmazlığın çözülmesi gerekir.

2.6. Ödemenin Yapılması

Hakediş onaylandıktan sonra, işveren tarafından ödeme süreci başlatılır. Ödeme, sözleşmede belirtilen süre içerisinde yapılmalıdır. Bu süreç, projenin finansal akışının sağlıklı bir şekilde devam etmesi için kritiktir.

Hakediş Nasıl Yapılır? Adım Adım Süreç (Detaylı)

Hakediş hazırlama sürecini daha detaylı bir şekilde ele alacak olursak, aşağıdaki adımlar izlenir:

3.1. Metraj Hesapları

Yapılan imalatın miktarının hesaplandığı aşamadır. İmalat türüne göre düz metraj, demir metrajı, profil metrajı gibi çalışmalar bu aşamada gerçekleştirilir. Doğru metraj hesapları, hakedişin temelini oluşturur. Yaklaşık maliyet hesaplamaları da bu aşamada yapılabilir.

3.2. Yeşil Defter

Yeşil defter, metraj hesaplamaları sonucunda elde edilen veya yapılan imalatın kümülatif olarak kaydedildiği bir belgedir. Bu defter, proje boyunca yapılan işlerin miktarlarının sistematik bir şekilde takip edilmesini sağlar. Özellikle anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde, iş miktarı yerine imalatın tamamlanma yüzdesi (pursantaj) veya belirli aşamaların yüzdeleri bu deftere işlenir. Yeşil defter, hakediş sürecinin şeffaf ve tutarlı bir şekilde ilerlemesi için vazgeçilmez bir araçtır.

3.3. Yapılan İşler Listesi (Çarşaf)

Yapılan işler listesi, yeşil defterde kayıtlı olan imalat miktarlarının, sözleşmede belirtilen birim fiyatlar veya pursantajlar ile çarpılır. Bu çarpım sonrası her bir iş kaleminin tutarının ayrı ayrı hesaplandığı detaylı bir rapordur. Bu liste, projede gerçekleştirilen her bir işin finansal karşılığını net bir şekilde ortaya koyar.

Çarşaf olarak da adlandırılan bu belge, hem yüklenici hem de işveren için yapılan işlerin maliyetini anlamak ve kontrol etmek açısından büyük önem taşır. Ayrıca, hakediş sürecinde taraflar arasında şeffaflığı sağlayarak olası anlaşmazlıkların önüne geçer.

Bu liste, yapılan işlerin detaylı bir dökümünü sunar. Yapılan işler listesinde her bir iş kalemi ayrı ayrı yer alır ve bu liste, hakedişin detaylı bir şekilde sunulmasını sağlar.

3.4. Hakediş İcmali

Her iş grubunun toplam tutarının gösterildiği özet rapordur. Bu rapor, projenin genel mali durumunu gözler önüne serer. Kesin hakedişin hazırlanması sırasında bu rapor büyük önem taşır.

3.5. Fiyat Farkı Hesaplamaları

Sözleşmede fiyat farkı verileceği belirtilen işlerde, ilgili hesaplamalar bu aşamada yapılır. Fiyat farkı, genellikle enflasyon veya piyasa koşullarındaki değişikliklere bağlı olarak hesaplanır. Tutar üzerinden yapılan bu hesaplamalar, projenin maliyetini doğrudan etkiler.

3.6. Kesintiler ve Net Hakediş Tutarının Belirlenmesi

Damga vergisi, gelir veya kurumlar vergisi, geçici kabul kesintisi, cezalar gibi yükleniciden kesilecek tutarlar tahakkuk tutarından düşülerek, yükleniciye ödenmesi gereken net tutar hesaplanır.

Detaylı bilgi için ücretsiz demo sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.

4. Hakediş Raporunda Bulunması Gereken Belgeler

Hakediş raporu, aşağıdaki belgeleri içermelidir:

• Yapım İşleri Hakediş Raporu (Ön Kapak)
• Dizi Pusulası
• Hakediş İcmali
• Hakediş Raporu (Arka Kapak)
• Metraj İcmali (Yeşil Defter)
• Metraj Cetvelleri
• Fiyat Farkı Hesap Tablosu
• Fiyat Farkı Ağırlık Oranları
• Ödenek Dilimleri
• Yapılan İşler Listesi
• Hakediş Özeti

5. Hakediş Hazırlama Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Hakediş hazırlama süreci, birçok detayı içeren karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar şunlardır:

5.1. Doğru Ölçüm

Yapılan işlerin doğru bir şekilde ölçülmesi, hakediş hesaplama sürecinin temelini oluşturur. Yanlış ölçümler, hem yüklenici hem de işveren için sorunlara yol açabilir.

5.2.Sözleşmeye Uygunluk

Hakediş hazırlama sürecinde, sözleşmede belirtilen şartlara ve birim fiyatlara tam olarak uyulmalıdır. Sözleşmelere göre belirlenen kurallara uyulması, hakediş sürecinin sorunsuz ilerlemesini sağlar.

5.3. Belge Yönetimi

Hakediş sürecinde kullanılan tüm belgeler (ölçüm raporları, fotoğraflar, onaylar) düzenli bir şekilde arşivlenmelidir.

5.4. Zamanında Hazırlık

Hakedişler, belirlenen tarihlerde hazırlanmalı ve sunulmalıdır. Gecikmeler, ödeme süreçlerini olumsuz etkileyebilir.

6. Hakediş Hesaplama Yöntemleri

Hakediş hesaplama, yapılan işlerin miktarı ve birim fiyatlar üzerinden yapılır. İşte hakediş hesaplama sürecinde kullanılan temel yöntemler:

6.1. Birim Fiyat Yöntemi

Bu yöntemde, yapılan işlerin miktarı (metreküp, metrekare, adet vb.) birim fiyatlarla çarpılarak toplam tutar hesaplanır.

6.2. Götürü Bedel Yöntemi

Bu yöntemde, projenin tamamı için belirlenen sabit bir bedel üzerinden ödeme yapılır. Hakedişler, projenin belirli aşamalarının tamamlanmasına göre hazırlanır.

6.3. Karma Yöntem

Bazı projelerde, birim fiyat ve götürü bedel yöntemleri birlikte kullanılabilir.

7. Sahadaki Operasyonel Önemi

30 yılı aşkın şantiye deneyimimle, hakediş süreçlerinin sahada ne kadar kritik olduğunu defalarca gördüm. Hakedişler, projenin finansal akışını düzenlerken, aynı zamanda yüklenici ve işveren arasındaki güven ilişkisini de korur. Doğru ve zamanında hazırlanan hakedişler, şantiyedeki motivasyonu artırır ve projenin sorunsuz bir şekilde ilerlemesini sağlar.

Öte yandan, hakediş süreçlerinde yaşanan gecikmeler veya hatalar, ciddi sorunlara yol açabilir. Ödemelerin gecikmesi, yüklenici firmaların nakit akışını olumsuz etkileyebilir ve projenin durmasına neden olabilir. Bu nedenle, hakediş süreçlerinin titizlikle yönetilmesi büyük önem taşır.

8. Hakediş Hazırlama ve Hakediş Hesaplama Süreçleri

Hakediş hazırlama ve hesaplama süreçleri, inşaat projelerinin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Bu süreçler, projenin finansal yönetimini sağlarken, taraflar arasındaki güven ilişkisini de korur. Doğru ölçüm, sözleşmeye uygunluk ve zamanında hazırlık, hakediş süreçlerinin başarılı bir şekilde tamamlanması için kritik faktörlerdir.

Eğer siz de inşaat sektöründe çalışıyorsanız, hakediş süreçlerini doğru bir şekilde yönetmek için bu rehberi dikkate alabilirsiniz. Unutmayın, hakediş sadece bir ödeme belgesi değil, aynı zamanda projenizin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini sağlayan bir araçtır. Hakediş düzenleme süreçlerinde dikkatli olmak, projenizin başarısını doğrudan etkileyecektir.

Kaynak: hakedis.org - Hakediş ve İhale Uygulamaları Bilgi Kaynağı

Detaylı bilgi için ücretsiz demo sayfamızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.