Forklift Bakımı ve Periyodik Kontrol Süreleri

forklift bakımı ve periyodik kontrol süreleri

Forkliftler; depolarda, fabrikalarda, lojistik ve inşaat alanlarında yük kaldırma , taşıma ve istiflemenin temel ekipmanıdır.

Düzenli forklift bakımı ve yasal olarak zorunlu forklift periyodik kontrol süreçleri takip edilmediğinde hem iş güvenliği riske girer hem de beklenmedik arıza ve duruş maliyetleri ortaya çıkar.

Bu yazıda:

Forklift bakım türlerini ve periyotlarını
Forklift periyodik kontrol süresi ve yasal çerçeveyi
Günlük kontrol listelerini
Kritik mekanik ve güvenlik noktalarını
Forklift tamir ve arıza yönetimi için pratik önerilerini

özetleyeceğiz.

Forklift Bakımı ve Periyodik Kontrol: Fark Nedir?

Forklift bakımı nedir?

Forklift bakımı; üretici tavsiyelerine göre belirli saat veya zaman aralıklarında yapılan teknik işlemler bütünüdür.

Amaç: Arıza çıkmadan önce aşınan parçaları görmek, yağ/sıvı seviyelerini dengelemek, makinenin performansını ve ömrünü korumak.
Kim yapar: Yetkili/özel servis veya işletmenin kendi bakım ekibi.
Sıklık: Günlük, 250 saat, 500–750 saat, yıllık vb. çalışma saatine göre planlanır.

Forklift periyodik kontrol nedir?

Forklift periyodik kontrolü, iş ekipmanlarının güvenli kullanımını doğrulamak için yetkili mühendis/uzman tarafından yapılan bağımsız muayenedir.

Amaç: İş güvenliği ve yasal zorunluluğun yerine getirilmesi.
Sonuç: İmzalı-onaylı periyodik kontrol raporu ile kayıt altına alınır.
Bakımdan farkı: Ayar ve tamir yapmak değil, mevcut durumu değerlendirip uygunsuzlukları raporlamaktır.

Özet:

Bakım = performans + uzun ömür

Periyodik kontrol = güvenlik + mevzuata uyum

Forklift Periyodik Kontrol Süresi

Forkliftler, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında kaldırma ve iletme ekipmanları arasında yer alır.

Standart periyodik kontrol süresi

Azami süre: Yılda 1 kez (12 ay)
Çalışma koşulları ağırsa (toz, kimyasal, korozyon, 24 saat vardiya vb.):
- 6 ayda bir veya daha sık periyotlar önerilir.

Periyodik kontrolde sadece “çalışıyor mu?” sorusuna bakılmaz; aynı zamanda:

Kaldırma kapasitesi
Yapısal bütünlük
Fren ve direksiyon güvenliği
Hidrolik sistem
Emniyet ve ikaz donanımları

gibi hayati başlıklar test edilir ve rapora işlenir.

Forklift Bakım Periyotları

Üreticiye göre detaylar değişebilse de sahada yaygın kullanılan yaklaşım; saat bazlı bakım planıdır.

Forklift Bakım Türleri ve Aralıkları

Günlük / vardiya öncesi kontroller
250 saat / aylık bakım
500–750 saat / 6 aylık bakım
2000 saat / yıllık bakım

Günlük / Vardiya Öncesi Kontroller

Operatörün Her Gün Kontrol Etmesi Gerekenler

Yakıt / akü / LPG:
- Yakıt, akü ya da LPG hattında sızıntı var mı?
- Akü bağlantıları sıkı mı, oksitlenme var mı?
Lastikler:
- Aşınma, kesik, balon, diş derinliği
- Hava basıncı uygun mu?
Hidrolik sistem:
- Hortum ve bağlantılarda yağ kaçağı var mı?
- Silindir çevresinde yağlanma/sızdırma var mı?
Çatallar ve asansör:
- Çatallarda eğilme, çatlak, kaynak hatası
- Zincirler gergin, simetrik ve yağlı mı?
Fren ve direksiyon:
- Ayak freni ve el freni düzgün tutuyor mu?
- Direksiyonda aşırı boşluk ya da sertlik var mı?
Uyarı sistemleri:
- Korna, farlar, flaşör, geri vites uyarıları çalışıyor mu?
Genel gövde ve güvenlik:
- Şasi üzerinde çatlak, kopuk bağlantı, gevşek civata var mı?
- Emniyet kemeri ve üst koruma yapısı sağlam mı?

Bu kontroller, büyük arızaların ilk sinyallerini yakalamak ve olası kazaları azaltmak için kritik önem taşır.

250 Saat / Aylık Forklift Bakımı

250 Saatlik Bakımda Genel İşlemler

Dizel/LPG forkliftler için:

Motor yağının kontrolü ve gerekirse değişimi
Yağ filtresinin kontrolü/değişimi
V kayışı gerginlik ve aşınma kontrolü
Motor ve şanzıman çevresinde yağ/sıvı kaçak kontrolü

Elektrikli forkliftler için:

Akü elektrolit seviyesi ve yoğunluk ölçümü
Şarj cihazı ve kablo bağlantılarının kontrolü

Tüm tipler için ortak kontroller:

Hidrolik yağ seviyesi
Hidrolik hortum ve bağlantı noktalarında kaçak kontrolü
Fren balataları, kampanalar, fren hidroliği seviyesi
Lastik ve jantların genel durumu, bijonların sıkılığı
Asansör kızakları, zincirler, pivot noktalarının greslenmesi
Uyarı etiketleri ve kapasite plakasının okunabilirliği

500–750 Saat / 6 Aylık Bakımlar

Yarım Dönem (6 Aylık) Bakım Kapsamı

Motor tarafı:
- Hava filtresi değişimi veya detaylı temizliği
- Valf boşluklarının kontrolü ve ayarı
- Yakıt filtresinin kontrolü/değişimi
Şanzıman ve diferansiyel:
- Yağ seviyesi kontrolü, gerekiyorsa değişim
- Çalışma sırasında ses, titreşim ve vuruntu kontrolü
Hidrolik sistem:
- Hidrolik pompa performans kontrolü
- Kaldırma ve indirme hızlarının test edilmesi
Yapısal kontroller:
- Mast yapısı, pim ve mafsalların boşluk kontrolü
- Gövde ve kaynak noktalarında çatlak, deformasyon
Elektrik sistemleri:
- Ana kontaktör, switch’ler, ikaz lambaları
- Güvenlik devrelerinin sağlıklı çalışıp çalışmadığı

2000 Saat / Yıllık Forklift Bakımı

Yıllık Revizyon Tarzı Bakım

Soğutma sistemi:
- Radyatör suyu ve antifriz değişimi
- Radyatör, fan ve hava geçiş kanallarının temizlenmesi
Hidrolik sistem:
- Hidrolik yağın tamamen yenilenmesi
- Hidrolik filtrelerin değiştirilmesi
Şanzıman ve fren:
- Şanzıman yağı ve filtresi değişimi
- Fren hidroliğinin yenilenmesi
- Fren balatalarının aşınma kontrolü ve gerekiyorsa değişimi
Yapısal ve güvenlik:
- Çatalların kalınlık ölçümü (aşınma oranı)
- Zincir uzaması ve pim aşınması kontrolü
- Emniyet ekipmanlarının (kemer, koltuk switch’i, uyarı sistemleri) test edilmesi
Elektrik/akü (elektrikli forkliftlerde):
- Akü kapasite testleri
- Güç kabloları, konnektörler, kart ve modüllerin genel kontrolü

Bu bakımın hedefi, forkliftin bir sonraki yıl boyunca güvenli, verimli ve öngörülebilir çalışmasını sağlamaktır.

Forkliftlerde Kritik Mekanik ve Güvenlik Noktaları

Kaldırma Grubu (Mast, Zincir ve Çatallar)

Çatallarda eğilme, çatlak, uygunsuz kaynak
Çatal kalınlığında aşınma (nominal ölçüye göre kontrol)
Mast kızakları ve rulmanlarda boşluk ve sıkışma
Zincirlerde uzama, kopuk halka, yanlış pim kullanımı

Bu bölgedeki ihmal, doğrudan yük düşmesi ve ağır iş kazalarıyla sonuçlanabilir.

Hidrolik Sistem

Hidrolik yağ seviyesi ve yağın durumu (renk, koku, yabancı parça)
Hortumlarda kabarma, çatlama, sızdırma
Silindirlerde contaların durumu, yük altındayken ani çökme olup olmaması

Fren ve Direksiyon

Ayak ve el freninin performansı
Eğimli zeminde park halinde araç stabilitesi
Direksiyonda aşırı boşluk, ses veya kilitlenme eğilimi

Lastikler ve Yürüyen Aksam

Dolgu, hava veya poliüretan lastiklerde aşınma ve hasar
Tekerlek rulmanları, porya ve aks bağlantılarında boşluk
Yanlış lastik tipi kullanımı (zemin ve yükle uyumsuzluk)

Elektrik ve Akü Sistemleri

Akü elektrolit seviyesi ve yoğunluğu (elektrikli forklift)
Kablolarda gevşeklik, izolasyon hasarı, ısınma izleri
Alternatör ve şarj sisteminin durumu (dizel/LPG forkliftlerde)

Emniyet Donanımları

Emniyet kemeri ve koltuk sensörü
Geri vites ikaz sesi, flaşör, farlar
Üst koruma kabini ve devrilme koruması (ROPS/FOPS benzeri yapılar)

Forklift Periyodik Kontrolünde Yapılan Başlıca İşlemler

Kontrol Adımları

Doküman ve kimlik incelemesi
- Makine etiketi, kapasite plakası, seri numarası
- Önceki periyodik kontrol raporları, kritik arıza kayıtları
Görsel ve yapısal kontroller
- Şasi, mast, çatallar, kaynak bölgeleri
- Çatlak, deformasyon, uygunsuz onarım izleri
Fonksiyon testleri
- Kaldırma – indirme
- Tilt (öne/arkaya yatırma) ve varsa yan çatal fonksiyonları
Fren ve direksiyon testleri
- Boşta ve yük altında fren tepkileri
- Direksiyon manevra kabiliyeti
Hidrolik ve mekanik testler
- Sızıntı, ani çökme, pompa performansı
Statik/dinamik yük testleri
- Nominal kapasiteye ve standarda uygun yükleme testleri
Sonuç ve raporlama
- Uygun / uygunsuz / sınırlı kullanım değerlendirmesi
- Acil giderilmesi gereken ve önerilen eksiklik listesi
- Bir sonraki forklift periyodik kontrol süresi ile ilgili öneri

Forklift Tamir ve Arıza Yönetimi

Bakım ve kontrole rağmen arıza her zaman mümkündür. Buradaki en kritik kural:

Arızalı forklift ile çalışmaya devam etmeyin.

Derhal Durdurulması Gereken Durumlar

Yük kaldırırken veya indirirken takılma, ani çökme
Fren yaptığınızda sağa/sola çekme veya fren tutmaması
Yük altında mastın aşırı esnemesi, anormal sesler
Hidrolik yağ veya yakıt sızıntısı
Elektrik panosunda yanık kokusu, kıvılcım, aşırı ısınma

Bu durumlarda:

Forklift güvenli bir alanda durdurulur, kontağı kapatılır.
“ARIZALI – KULLANMAYIN” şeklinde görülür bir uyarı konur.
Sertifikalı teknik servis veya bakım ekibi çağrılır.
Yapılan tüm forklift tamir işlemleri ve değişen parçalar kayıt altına alınır.

İşletmeler İçin Pratik Öneriler

Bakım ve Kontrol Süreçlerini Yönetmek İçin

Saat takibi yapın: Çalışma saati sayaçlarını kullanarak bakım periyotlarını net takip edin.
Yazılı plan oluşturun: Günlük, aylık, 6 aylık, yıllık bakım ve periyodik kontrol tarihlerini tek tabloda toplayın.
Operatör checklist’i hazırlayın: Vardiya öncesi günlük kontrolleri içeren kısa bir formu, imza karşılığı takip edin.
Arıza ve tamirleri kaydedin: Hangi forkliftte, ne zaman, hangi parça değişti; mutlaka sistemde dursun.
Yedek forklift/kiralama planlayın: Büyük bakım veya ağır arıza dönemlerinde operasyonun tamamen durmasını engelleyin.
Eğitim ve yetkilendirmeye dikkat edin: Forklift sadece belgeli operatörler tarafından kullanılmalı; bakım ve periyodik kontrol de yetkin personelce yapılmalıdır.

Opwire Periyodik Kontrol Yazılımı sayesinde periyodik kontrollerinizi kaçırmadan, müşteri kayıtlarını düzenli ve profesyonel bir şekilde yönetebilirsiniz.

Daha fazla bilgi için ücretsiz demo sayfamızdan bizimle iletişime geçin.